زیر و بم حذف اپ‌های ایرانی از اپ استور

احتمالا در چند روز گذشته اخباری مبنی بر حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از اپ استور به شنیده اید. از این قبیل اپلیکیشن‌ها، می‌توان به دیجی‌کالا، علی‌بابا، الوپیک، تخفیفان، دلیون، اسنپ و تپ‌سی اشاره نمود. البته این اولین باری نیست که اپل دست به همچین کاری زده است. در ادامه با ما همراه باشید تا به زیر و بم این خبر بپردازیم.

سابقه‌ی حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از اپ استور

در ماه بهمن سال ۹۵، اپل نسبت به حذف تعدادی از اپلیکیشن‌های ایرانی ازجمله دیجی‌کالا از اپ استور اقدام کرد. اپل دلایل این حذف را به طور واضح بیان نکرد. در آن موقع، توسعه‌دهندگان ایرانی که می‌خواستند اپلیکیشنی را در اپ استور قرار دهند، با پیامی مواجه می‌شدند که در بخشی از آن آمده بود: «حضور اپ‌های تسهیل‌کننده‌ی امور مالی برای شرکت‌های داخل ایران ممکن است مطابق با قوانین مربوط به تحریم ایران مغایرت داشته باشد» و در ادامه اعلام شده بود که به همین دلیل امکان پذیرش این اپلیکیشن وجود ندارد.

البته با توجه به شواهد و قرائن، مشخص شد که  اپل با سیستم پرداخت شاپرک مشکل دارد و دولوپرها توانستند با ترفندهایی از جمله انتقال سیستم پرداخت به محیط وب، موافقت اپل را جلب کنند و بار دیگر امکان قرار دادن اپلیکیشن خود در اپ استور را داشته باشند. نباید فراموش کرد که سیستم پرداخت شاپرک به‌طور کامل از سیستم جهانی جدا است و هیچ تراکنشی با آن ندارد. بنابراین به نظر می‌رسد فعالیتش منافاتی با شرایط و ضوابط اعلام‌شده‌ی اپل نداشته باشد.

و دوباره حذف

بعدازاین اتفاق، توسعه‌دهندگان با آسوده خاطر برای چند ماهی به کار خود ادامه دادند تا این‌که با حذف اپلیکیشن‌های معروف از اپ استور، شوکه شدند. اپل پیش از حذف برای تعدادی از شرکت‌ها و توسعه‌دهندگان پیامی ارسال کرده بود، ولی برای برخی همین پیام هم هرگز ارسال نشده است. اپل در پاسخ به اعتراض این شرکت‌ها پیامی فرستاده که در قسمتی از آن اینگونه آمده است: «بر اساس قوانین تحریم آمریکا، اپ استور نمی‌تواند میزبانی، توزیع یا ارتباط مالی با اپلیکیشن‌ها یا توسعه‌دهندگان مرتبط با کشورهای تحت تحریم آمریکا را بر عهده دار باشد».

​

با اندکی دقت در این دو پیام اپل که اولی مربوط به بهمن ۹۵ و دیگری مربوط به مشکل اخیر است، متوجه تغییر دلیل این شرکت برای حذف اپلیکیشن‌های ایرانی خواهیم شد. در پیام قبلی، «تبادلات مالی» کلیدواژه‌ی اصلی به شمار می آمد و با حل آن موضوع، شرکت‌ها توانستند بار دیگر به اپ استور بازگردند. اما در پیام جدید، می‌بینیم که علاوه بر بحث تبادلات مالی، عنوان شده که توسعه‌دهندگان و اپلیکیشن‌های مربوط به کشورهای تحریم شده‌ی آمریکا (که مشخصا ایران هم یکی از آن‌ها است) هم مشمول این محدودیت می باشند. پس این بار قضیه بسیار جدی‌تر است. البته اپل هنوز همه‌ی اپلیکیشن‌های ایرانی را حذف نکرده اما بسیاری از آن‌ها به‌محض ارایه‌ی نسخه‌ی به‌روزرسانی از اپ استور حذف خاهند شد.

اما بحثی که پیش می‌آید این است که اپل چرا حالا دست به این کار زده است؟ زیرا از بهمن تا الان، تحریم جدیدی پیرامون شرکت‌های اینترنتی به تصویب نرسیده است. البته همان قانون تحریم مالی علیه ایران آن‌قدر ابهامات قانونی دارد که هر شرکتی می‌تواند نسبت به تفسیر شخصی خود را از آن اقدام کند. یکی از این ابهامات، در بندی از این قانون است که در مورد فعالیت‌های مرتبط با اینترنت به تحریر درآمده است. در بخشی از این قسمت عنوان شده که فعالیت‌های اینترنتی مانند اپلیکیشن‌هایی که رایگان باشند، مشمول این قانون نخواهند بود. در مورد اخیر هم تمام این اپلیکیشن‌های حذف شده رایگان هستند و اگر پولی هم در آن‌ها ردوبدل می‌شده، در داخل کشور بوده و مبادله مالی با اپل نداشته‌اند. علاوه‌براین تمام این اپلیکیشن‌ها توسط شهروندان عادی مورد استفاده قرار می‌گرفتند و ارتباطی با دولت نداشتند.

این‌طور که به نظر می‌رسد، اپل با توجه به روند اقدامات دولت جدید ایالات متحده خواسته پیش‌دستی کند تا در آینده به مشکل بر نخورد. زیرا اگر این اقدام اپل با توجه به قانون بوده، سوال این است که چرا چنین محدودیت هایی از سوی گوگل اجرا نمی شود؟

واکنش‌ها

همان‌طور که انتظارش می‌رفت، این اقدام اپل با واکنش سریع کاربران ایرانی مواجه شد. از طرف مقامات رسمی، محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در توییتی اعلام کرده که نسبت به پیگیری این موضوع  اقدام خواهد کرد. کاربران ایرانی هم با گذاشتن هشتگ #StopRemovingIranianApps در توییتر اعتراض خودشان را به گوش دیگران می‌رسانند. تعدادی از فعالان اکوسیستم استارتاپی ایران و کاربران عادی با امضای یک طومار از تیم کوک، مدیرعامل اپل، می‌خواهند که نسبت به توقف روند حذف اپلیکیشن‌های ایرانی را از اپ استور اقدام کند. در این طومار که تابه‌حال بیش از ۵ هزار نفر آن را امضا کرده‌اند آمده است که در ایران حدود شش میلیون نفر مشتری اپل می باشند و درحالی‌که متوسط درآمد ماهانه حدود ۴۷۰ دلار است، به‌طور متوسط حدود دو برابر آن یعنی ۸۵۰ دلار برای خرید یک آیفون پول داده‌اند.

البته تاثیر چنین اقداماتی را فقط زمان مشخص می‌کند؛ اما همین فعالیت‌ها موجب بازتاب گسترده‌ی این اقدام اپل در سایت‌های معتبر تکنولوژی گردیده است.

تاثیر این اقدام بر شرکت‌ها و استارت‌آپ‌های ایرانی

بنا بر گفته‌ی وزیر ارتباطات، حدود ۱۱ درصد از سهم بازار گوشی ایران متعلق به آیفون‌ها است. بنابراین از دسترس خارج شدن این بازار می‌تواند ضرر زیادی را به شرکت‌های ایرانی تحمیل کند. البته ضرر همه‌ی شرکت‌ها یکسان نخواهد بود. برای مثال استارت‌آپ‌هایی مانند اسنپ و تپ‌سی که کاملا اپلیکیشن‌محور هستند، متحمل بیشترین آسیب خواهند شد.

​

علاوه بر این، آینده‌ی شغلی هزاران توسعه‌دهنده‌ی اپلیکیشن‌های iOS با این اقدام در معرض خطر قرار می‌گیرد. اگر این اقدام اپل ادامه‌دار باشد، بخش توسعه‌ی iOS شرکت‌های متعددی تعطیل خواهد شد و علاوه بر از بین رفتن بودجه‌ی صرف شده بر این اپلیکیشن‌ها، توسعه‌دهنده‌ها هم از کار بی‌کار می‌شوند.

راه‌حل جایگزین

در نهایت این اتفاقی است که افتاده و بهتر است شرکت‌ها هرچه زودتر نسبت به ارائه راه‌حلی جایگزین اقدام کنند. به‌طور مثال مهدی نایبی، مدیرعامل الوپیک، به سایت Bloomberg گفته که بعدازاین اقدام اپل، تیمی را تشکیل داده‌اند که یک اپلیکیشن تحت وب را برای کاربران iOS توسعه دهند. به نظر می‌رسد که توسعه‌ی اپلیکیشن‌های تحت وب یک راه‌حل خوب برای این مساله باشد و البته تنها راه‌حل هم نخواهد بود.

شما چه فکر می‌کنید؟ اگر از کاربران محصولات اپل هستید، چه راه‌حل‌هایی را پیشنهاد می‌دهید؟ نظرات خودتان را در بخش کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.